Aldous Huxley 26. Yüzyılın distopyasını anlatır Cesur Yeni Dünya'da. Hazcılık ilkesine göre hareket eden bir toplum yaratılmıştır. Toplum her açıdan kontrol altında tutulmuştur. Üreme, bedensel zevkler, insan ilişkileri... hepsi mükemmelleştirilmiştir. Mükemmelleştirilirken ise insani yanından uzaklaşmıştır. Yeni Dünya'da tanrı Ford'dur. Her şey belirli bir kurallar bütününe göre düzenlenmiş, insanlar sisteme uydurulmuş, uyuşturulmuştur. Manevi değerler ise yok olmuştur. Aile yoktur. Felsefe, sanat, edebiyat hepsi tehdit olarak algılanıp hafızalardan silinmiştir. Herkesin kesin olarak mutlu olduğu bir dünya vardır. Tek amaç stabil kalmaktır.
"İstikrar" dedi Denetçi, "istikrar". Toplumsal istikrar olmadan uygarlık olmaz. Bireysel istikrar olmadan da toplumsal istikrar olmaz."
Cesur Yeni Dünya toplumsal refahın bilimle, hipnodedyayla-uykuda eğitimle-, toplu doğumlarla, sınırsız tüketimle, mutluluk veren soma hapıyla, insanlara cinsel haz sağlamak için 'herkes herkes içindir' anlayışıyla, en zekilerin oluşturduğu idari toplulukla akılsız işçilerin oluşturduğu alt grup arasında değişen bir kast sistemiyle elde edildiği bir totalitarizm.
"CEMAAT, ÖZDEŞLİK, İSTİKRAR."
Cesur Yeni Dünya ya kusursuz bir dünya ütopyası ya da onun çirkin bir zıttı, bir distopyadır. Ütopya bazen 'yok yer' anlamına gelir. Bazılarınca da yunanca ou-topos kelimesinden türetilmiştir ve 'güzel yer' manasına gelir. Ütopya güzel ama var olmayan bir yerdir.
"Ben keyif aramıyorum. Tanrı'yı istiyorum, şiir istiyorum, gerçek tehlike istiyorum, özgürlük istiyorum, iyilik istiyorum. Günah istiyorum."
Cesur Yeni Dünya'da doğumlar sıkı bir şekilde planlı ve kontrol altındadır. Üreme Londra Merkez Kuluçka ve Şartlandırma Merkezi tarafından sağlanır. Bokanovskileştirme metodu sayesinde bir yapay döllenmeyle 96'ya kadar insan üretilebilir. Doğan yavrular daha sonra Sosyal Belirleme Odası'na götürülerek orada sosyal statüsü belirlenir yani alfa mı epsilon mu olacağı. Bu kast sistemi yeni doğanlara 'Sınıf Bilincine Giriş' adı altında ders olarak verilir. Toplum, alfalar betalar gamalar deltalar ve epsilonlar olmak üzere gruplara ayrılmıştır. Epsilonlar okuyup yazamayacak kadar aptallardır. Alfa çocuklarıysa çok sıkı çalışırlar, korkulacak kadar zekidirler. Gruplarına göre kariyer planları yapılır, en zekiler en iyi işlerde çalışırlar.
İnsanların sürekli mutlu olmasını sağlayan bir hap vardır. Soma. Soma küçüklükten insanlara anlatılır. Soma sayesinde insanlar streslerinden uzaklaşır, mutlu ve huzurlu bir hayat sürerler. Endişe, depresyon, merak, mutsuzluk, acı çekme, uyumsuzluk hepsine çaredir soma. Her türlü duygu sistem için bir tehdittir. Duygular stabiliteyi ve tahmin edilebilirliği korumak amacıyla kontrol edilir.
"Mutluluk zor zanaat, özellikle de konu başkalarının mutluluğu olunca. İnsan eğer sorgulamaksızın kabullenmeye şartlandırılmamışsa, mutluluk, gerçekten çok daha zor bir uğraş."
George Orwell'ın 1949'da yazdığı 1984'ü, Yevgeni Zamyatin'in Biz'i distopik bilim kurgu romanları arasında Aldous Huxley'in Cesur Yeni Dünya'sıyla birlikte en iyileridir. Huxley romanını yazarken kendisinden önce gelen Zamyatin'den etkilenmiştir. 1984, Büyük Birader'in yönetiminin baskı ve gaddarlıkla sağlanması yönüyle Cesur Yeni Dünya'dan ayrılır. Cesur Yeni Dünya'da mühendislikle sağlanan daha yumuşak bir totalitarizm fikri vardır. Cesur Yeni Dünya'da bireyler istekli bir şekilde sisteme boyun eğer, soma hapını alır, kolay bir şekilde yönlendirilirken 1984'te bir rezistans sisteme karşı çıkış vardır. 1984'te bireyler Büyük Birader tarafından domine edildiklerini sezerler. Ayrıca 1984'le karşılaştırdığımızda Cesur Yeni Dünya teknolojiyi toplumun üyelerine daha az belli eder.
Les utopies apparaissent bien plus réalisables qu'on ne le croyait autrefois. Et nous nous trouvons actuellement devant une question bien autrement angoissante: comment éviter leur réalisation définitive?… Les utopies sont réalisables. La vie marche vers les utopies. Et peut-être un siècle nouveau commence-t-il, un siècle où les intellectuels et la classe cultivée rêveront aux moyens d'éviter les utopies et de retourner à une société non utopique moins "parfaite" et plus libre.*
-Nicolas Berdiaeff
*Ütopyalar şimdi eskiden sanıldığından daha çok gerçekleşebilir görünüyor. Bizse bugün kişiyi bambaşka kaygılara düşüren bir sorun karşısında bulunuyoruz: Bu ütopyaların kesin olarak gerçekleşmesini nasıl önleyebiliriz? Ütopyalar gerçekleşebilir şeylerdir. Belki de yeni bir çağın başındayız; öyle bir çağ ki, aydınları ve olgun kişileri ütopyaların nasıl önlenmesi gerektiğini ve ütopik olmayan daha az 'mükemmel', ama daha çok özgür bir topluma nasıl dönülebileceğini düşünmeye başlayacaklardır." ( Aldous Huxley, Yeni Dünya, çev. Ender Ergül, Mart 1964, Varlık Yayınları)
Cesur Yeni Dünya betimlediği distopyayla beni gelecek hakkında daha çok düşünmeye iten bir roman. 21. Yüzyılda bile sistemin içinde tıkılı kalmış insanlar var. Bu kitabın insanları bilinçlendireceğine, özgür irade hakkında daha çok düşündüreceğine inanıyorum. Sunulan kurgusal olaylar gelecekte gerçekleşme ihtimalinin oldukça fazla olmasıyla beni kaygılandırdı. Cesur Yeni Dünya herkese kesinlikle tavsiye edebileceğim bir kitap. Akıcı ve yalın üslubuyla hızlıca okuyabiliyorsunuz. Son olarak CEMAAT, ÖZDEŞLİK, İSTİKRAR!
B
Yorumlar
Yorum Gönder